Estetyka dostępności

Edyta Kowalewska, z cyklu „Jak poradzić sobie z nadmiarem” (na ścianach)
Mateusz Pęk „Szezlong” i „Zestaw wypoczynkowy” z cyklu „Recycled Empire”

Marek  Rogulski „Informacja, której nigdy nie poznasz” (w pierwszym planie)
Mateusz Pęk „Nokturn”, lightbox

Marek Rogulski „Garnek z pokrywką” (po prawej),
w głębi „Aprioryzm, natywizm i doświadczenie (mieszacz)”

Marek Rogulski podczas performance

Od lewej: Marek Rogulski, Ryszard Ługowski, Edyta Kowalewska, Mateusz Pęk

Estetyka dostępności to wystawa trójki artystów związanych ze środowiskiem gdańskim. Nie bez wpływu na twórczość Marka Rogulskiego, Mateusza Pęka a pośrednio Edyty Kowalewskiej, pozostawała osobowość prof. Witosława Czerwonki, wybitnego pedagoga gdańskiej akademii.Pojęcie estetyki w ostatnich dekadach zdaje się w odwrocie – wcześniej zostało gruntownie zrewidowane przez XX-wieczne awangardy. Można zaryzykować stwierdzenie, że ostatnie lata globalnego kryzysu, przedefiniowały również relacyjny model estetyczny proponowany przez zachodnich teoretyków. Regres zaufania społecznego i ekonomicznego skłania artystę do ponownego przemyślenia podstawowych kategorii dostępności dzieła sztuki w jego instytucjonalnej, materialnej a co za tym idzie estetycznej formie.Estetyka dostępności stawia pytanie o możliwości zaistnienia dzieła sztuki. Dostępność rozumiana jest tutaj jako proces, który przeprowadza dzieło sztuki przez kolejne fazy negocjacji. Mają one swój początek w układach towarzysko-artystycznych, następnie międzyinstytucjonalnych. Finalnie dzieło udostępnione w warunkach galeryjnych podlega publicznej ocenie, co bywa przepustką do jego dalszego obiegu artystycznego.Kolejne poziomy adoptowania się, a co za tym idzie kształtowania się artefaktu, nie wykluczają jego autonomiczności, niezależnie od tego, czy jest on inspirowany formą abstrakcyjną, jak w przypadku malarstwa Edyty Kowalewskiej, czy dizajnerskim funkcjonalizmem obecnym w instalacjach Matusza Pęka. Tę tożsamość zachowują również performensy Marka Rogulskiego łączące m.in. sztukę archaiczną z cybernetyczną, chyba najdobitniej udowadniając, że estetyka jest modelem ewolucyjnym, ulegającym dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Marek Rogulus Rogulski (ur. 1967). W roku 1983 zrealizował pierwsze udokumentowane działania w przestrzeni publicznej. W roku 1986 założyciel grupy muzycznej Terra Nostra. W 1989 członek grupy artystycznej Pampers Maxi, a w kolejnych latach: Ziemia Mindel Wurm, Tysiąc Najjaśniejszych Słońc, OBPW oraz licznych formacji muzycznych (aktualnie współczesna muzyka improwizowana – supramolecular music / TNS Records RXS).
W latach 1990–1992 był wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia Klub Inicjatyw Społecznych – Galerii C 14; Współpracował wówczas z Tot Art-em i Galerią Wyspa. Od roku 1992 prowadzi fundację TNS, w oparciu o którą powoływał różne miejsca sztuki i galerie (m.in. galerię Auto da fe, Spichrz 7, Spiż 7, ICS, MuesseuM). W latach 1992–1994 był wiceprezesem fundacji Otwarte Atelier w dawnej Łaźni Miejskiej. Od roku 2017 prowadzi i jest autorem koncepcji programowej Instytutu Cybernetyki Sztuki i MuesseuM w Gdańsku Osowie (Wielki Zderzacz ArtHadronów – relacyjna struktura trzech różnego typu instytucji sztuki). W roku 2019 obronił rozprawę doktorską w dziedzinie sztuki, pt: „Ślady pamięciowe w dochodzeniu do koncepcji dzieła artystycznego poprzez pracę z modelem kulturowym.” Wypracował szereg pojęć, które stosuje w odniesieniu do problematyki sztuki współczesnej: Poza Postmodernizm, Bańka świadomości, Ultra-Tao, Nowy Totalizm, Steerage, Epihumanistyka. Od roku 1999 realizuje projekt „Poza Postmodernizm” oraz szereg projektów o charakterze uzupełniającym: od 2010 – projekt Producenci kontekstów w obliczu przemian (modele opisu świata sztuki); od 2012 – projekt Virtual; od 2015 – projekt Engram i struktura dyssypatywna; od 2017 – projekt Kultura jako układ współrzędnych.

Mateusz Pęk (ur. w 1978). Studiował na ASP w Gdańsku oraz w Instytucie Sztuk Wizualnych w Orleanie. W 2019 roku uzyskał tytuł doktora sztuki, obecnie zatrudniony jest na stanowisku adiunkta ASP w Gdańsku. Zajmuje się instalacją oraz grafiką projektową, członek kolektywu „Znajomi znad morza”. Jego prace prezentowane były na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowychw kraju oraz za granicą m.in. w Chinach, Francji, Anglii, Niemczech, Grecji, znajdują się w kolekcji m.in. NOMUS, Muzeum Narodowe w Gdańsku oraz Muzeum Blekinge w Karlskronie.
Pojęcia recyklingu / upcyklingu są dla artysty wytrychem, by kwestionować idee wartościowania sztuki według jej ekologicznego potencjału. W ramach tej praktyki poddawane są rewizji warunki kulturowej i artystycznej produkcji, niemogącej się obyć bez materialnego komponentu. To z niego artysta tworzy z pozoru atrakcyjne formy o zagadkowej funkcji, które dzięki segmentowej konstrukcji wywołują wrażenie powolnego rozrastania się. To „tajemne życie” rozwija się pod przykrywką estetyzacji, zdaje się jednak, że nie manifestuje ona powrotu do czystości i piękna. Magdalena Cichocka

Edyta Kowalewska (ur. w 1991). W 2016 roku ukończyła studia na Wydziale Malarstwa ASP w Gdańsku. Aktualnie pracuje jako asystentka na Wydziale Grafiki macierzystej uczelni. Laureatka Grand Prix 6. edycji konkursu „Świeża Krew”, finalistka konkursu „Promocje 2016” w Legnicy, finalistka Gdańskiego Biennale Sztuki 2018 w Gdańskiej Galerii Miejskiej, laureatka nagrody Rektora ASP we Wrocławiu podczas 13 edycji „Konkursu Gepperta”. Nominowana do głównej nagrody podczas I edycji Biennale Malarstwa „Lubelska Wiosna” w 2021 roku. W latch 2016–2022 była rezydentką Kolonii Artystów w Gdańsku. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem oraz instalacjami przestrzennymi.

Estetyka dostępności – tekst Marka Rogulskiego

zdjęcia Ignacy Skwarcan