Sylwia Caban
„Plac zabaw nr 2. Obiekty recyklingowe”

Materiał, technika:

Obiekt  składa się z 2 odrębnych form: człowiek-mężczyzna, z krzesłem i piłką oraz człowieka-kobiety, tworzących wspólnie plac zabaw. Obiekty-rzeźby wykonane są techniką recyklingu: materiałem są tutaj popsute zabawki (plastik, metal, guma). Format obiektu „Człowieka- mężczyzna”: ok. 300x200x150 cm, „Człowiek-kobieta”: ok. 200x80x80 cm.

Recykling:

Zjawisko recyclingu w sztuce to rozległe zagadnienie. Jeśli przyjmiemy, że oznacza ono przetwarzanie, wielokrotne wykorzystywanie materiałów do uzyskiwania nowych jakości, to recyklingiem można nazwać sztukę w ogóle. Tworzenie jako proces przekształcania rzeczywistości poprzez wyobraźnię artysty mieści się w tej właśnie definicji, redefiniowanie dzieł, które zapisały się już w dziejach historii, również stanowi akt tworzenia.

Głównym czynnikiem generującym potrzebę lub konieczność recyklingu jest konsumpcjonizm i związane z nim śmieci (podstawowy surowiec procesu przetwarzania). Przywoływanie odpadów przez artystów (w formie szeroko rozumianego recyklingu) odbywa się na zasadzie operowania nimi jako narzędziem, tworzywem albo tematem, i w każdym przypadku przybiera ono odmienną formę.

W przypadku tej realizacji odpady to zabawki dzieci – Oskara i Ignacego. Wszystkie zostały zakupione przeze mnie osobiście na przestrzeni 12 lat i brały udział w realnym procesie zabawy. Powyższy fakt determinuje ich znaczenie. Niosąc w sobie konotację wspomnieniową konkretnych zdarzeń z mojego życia, sprawiają że recykling w tym przypadku jest nie tylko zabiegiem formalnym, ale także znaczeniowym.

Recykling jako element ekologii i ochrony środowiska odnosi się w przypadku tej realizacji do zawężonego obszaru mojego mieszkania, które uznałam za obszar zbierania „odpadów”. Rzeźba jest wynikiem próby wprowadzenia ładu w świecie, w którym energia destrukcyjna dzieci przejawia się w nieustannym rozrzucaniu i przemieszczaniu obiektów zabawy i gry, to definitywne posprzątanie elementów fizycznych i emocjonalnych i zamknięcie ich w finalnej stabilnej formie, to próba odpowiedzi na pytanie dlaczego nie bawi nas, to co wciąż bawi innych, zobiektywizowanie emocji w kontekście sytuacji, które są w toku, nie pozwalają na ogląd z dystansu.

Motywacja:

Na początku były klocki. Przybywające stale zabawki szybko traciły swoją atrakcyjność i stawały się elementami odrzuconymi, przeszkadzającymi w codziennym życiu. Przedmioty zabawy rozprzestrzeniały się po obszarze mojego funkcjonowania w sposób niekontrolowany, stając się dla mnie obiektami akcji, polegającej na powtarzającej się i wieloletniej czynności sprzątania ich. Zjawisko tempa przybywania przedmiotów i dewaluacji ich znaczenia oraz stosunek dzieci do tych obiektów zabawy stały się mikroobrazem współczesnego świata dorosłych, który dzieje się w macro skali na wzór „swojego dzieciństwa”.

Proces – zabawa dorosłego:

Proces tworzenia zawierał elementy emocjonalnego powrotu do lat dziecięcych. Zabawa stała się elementem działania artystycznego. Zabawa dorosłego różniła się od działania dziecka świadomością obarczenia efektem finalnym. Konstrukcja z destrukcji, poszukiwanie wartości w działaniu, stawianie pytań odróżniło zabawę dorosłego od aktywności dziecka. Działanie to pozbawione było ostatecznie podstawowego substytutu zabawy, jakim jest beztroska.

Przekaz:

Człowiek wtórny, skonstruowany na nowo z elementów, które sam wytworzył, używał i wreszcie wyrzucił. Odrzucając w sposób zanadto szybki przedmioty i dewaluując ich znaczenie, dewaluuje także elementy działania, które go współtworzą. Rzeźba ta, to także protest przeciwko szybkiej eliminacji znaczeń i wartości, to również zwrócenie uwagi na fakt odzyskiwania – inny od przedmiotowego, mianowicie recykling „bycia” w świecie konsumeryzmu. Motywacje, przemyślenia, wspomnienia i obiekty utworzyły finalnie formę człowieka. Od tego momentu rzeźba zyskała swój byt. Może teraz istnieć samodzielnie w różnych kontekstach.  Sylwia Caban.

Sylwia Caban studiowała na  Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Dyplom  z wyróżnieniem uzyskała w 1994 roku w pracowni prof. Rajmunda Ziemskiego. Obecnie jest doktorantką na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Autorka wielu wystaw  indywidualnych, uczestniczka wielu wystaw zbiorowych w kraju i za granicą, m. in. w Argentynie, Niemczech, Belgii i Francji. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Sztuki (1991-92, 1996-97), stypendystka rządu francuskiego (1996-97).

Otwarcie wystawy: Sylwia Caban (z prawej), Leszek Oprządek, dr Bożena Kowalska